Եզակի թիվ հոգնակի թիվ

Առաջին դեմք ես, ինքս մենք, ինքներս

Երկրորդ դեմք դու, ինքդ դուք, ինքներդ

Երրորդ դեմք նա, ինքը նրանք, իրենք

	Ե զ ա կ ի  թիվ			Հ ո գ ն ա կ ի թիվ
	Առաջին դեմք	Երկրորդ դեմք	Երրորդ դեմք	Առաջին դեմք	Երկրորդ դեմք	Երրորդ դեմք
Ուղղ.	ես, ինքս	դու, ինքդ	նա, ինքը	մենք, ինքներս	դուք, ինքներդ	նրանք, իրենք
Սեռ.	իմ	քո	նրա, իր	մեր	ձեր	նրանց, իրենց
Տր.	ինձ	քեզ	նրան, իրեն	մեզ	ձեզ	նրանց, իրենց
Հայց.	ինձ	քեզ	նրան, իրեն	մեզ	ձեզ	նրանց, իրենց
Բաց.	ինձնից, ինձանից	քեզնից, քեզանից	նրանից, իրենից	մեզնից, մեզանից	ձեզնից, ձեզանից	նրանցից, իրենցից
Գործ.	ինձնով, ինձանով	քեզնով, քեզանով	նրանով, իրենով	մեզնով, մեզանով	ձեզնով, ձեզանով	նրանցով, իրենցով
Ներգ	ինձնում, ինձանում	քեզնում, քեզանում	նրանում, իրենում	մեզնում, մեզանում	ձեզնում, ձեզանում	նրանցում, իրենցում

Տեքստից դո՛ւրս գրիր անձնական դերանունները՝ գրելով դեմքը, թիվը, հոլովը։

Դերանուն

Խոսքում գոյական, ածական, թվական անունները չկրկնելու համար հաճախ դրանք փոխարինվում են անվան դեր կատարող բառերով, այսինքն՝ դերանուններով։ Այլ կերպ ասած՝ դերանուն են կոչվում այն բառերը, որոնք մատնացույց են անում առարկա, հատկանիշ, քանակ կամ որակ՝ առանց դրանք անվանելու։ Դերանունները հանդես են գալիս իրենց ութ տեսակներով, դրանք են` անձնական, ցուցական, փոխադարձ, հարցական, հարաբերական, անորոշ, որոշյալ և ժխտական:

Առաջադրանքներ

1. Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւ ընդգծված դերանունների հետ:

Ոչ ոք չիմացավ, թե որտեղի՛ց  հայտնվեց:

Ոչ մեկը չփորձեց հակաճառել, նա այնքա˜ն բարկացած էր:

Բոլոր ճանապարհորդներին մի տեղ տարան :

Բոլորը հրավիրվիրվեցին կիրակի օրվա հավաքին:

Կարծես թե ամբողջ քաղաքը հրապարակ է լցվել:

Ամբողջ դառցել են կրակի բաժին:

2. Փորձի՛ր պատասխանել:

ա) ով ե՛րբ է ասում «ես», երբ խոսողը խոսում է իրմասին

բ) ով ո՛ւմ է ասում «դու», երբ խոսողը դիմում է խոսակցին

գ) ո՛ւմ մասին է ասում «նա»: երբ խոսողը պատմում է 3րդ անձի մասի։

3. Հարցերին պատասխանի՛ր:

Ո՞ր առարկային ենք ասում «սա», որին՝ «դա», որին՝  «նա»:

Ո՞ր բաժակի մասին ենք ասում՝ «այս բաժակը», որի մասին՝ «այդ բաժակը», որի մասին՝ «այն բաժակը»:

4. Գտի՛ր տրված բառերի բոլոր նմանությունները (ձևի, իմաստի):

ա) Ես, սա, այս:

բ) Դու, դա, այդ:

գ) Նա, այն:

5. Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծում տրված մենք անձնական դերանվան համապատասխան ձևերը:

Մեր քաղաքում հիմա շատ բան է փոխվել:
Երկար ժամանակ մեզ պատմում էր, թե որտե՛ղ է եղել և ինչե՛ր է տեսել:

Հիմա նա մեզանից հեռու է հազարավոր կիլոմետրերով:
Գրում է, թե մեզնով է ապրում ու մեզ սպասելով է անցկացնում ժամանակը:
Մի  քանի տարի մեր տանը ապրեց:
Տատս մեզնից բողոքում է, բայց առանց մեզ էլ չի դիմանում:

6. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր ես, դու, նա, ինքը, մենք, դուք, նրանք անձնական դերանունների համապատասխան ձևերով:

Ո՞վ եկավ:

Ո՞ւմ  պայուսակը:
Մոտենալ ո՞ւմ : մեզ, ձեզ , իրեն, մեզ, ձեզ, նրանց, իրենց
Հեռանալ ումի՞ց: ինձնից կեզնից, նրանից, իռենից, մեզնից, ձեզնից, նրանից, իրենցից
Հիանալ ումո՞վ: ինձնից, քեզնից, նրանից, իրենից, մեզնից, ձեզնից, նրանցից, իրենցից

Իմ կարծիքով, բոլորը իրենց ընթերցանության ոճը ունեն։ Օրինակ՝ ես մինչև գիրքը չավարտեմ, չեմ սիրում գիրքը ձեռքիցս բաց թողնել, միշտ հետաքրքրվում եմ, թե վերջը ինչ է լինելու։ Ես գիրք եմ կարդում նոր բաներ իմանալու համար, սիրում եմ, երբ ինձ մարդիկ նոր գրքի առաջարկություն են անում, ես հետաքրքրվում եմ ու կարդում եմ։

1676 թվականի Հունվարի 17-ին, Սեբաստյա քաղաքում ծնվեց Մանուկը` Պետրոսի և Շահրիստանի զավակը։ Հետագա տարիներին նա իր ծնողների շնորհիվ ստացավ բարձրորակ կրթություն, որը իրեն կպատրաստեր հետագայում ընտանեկան առևտուրը շարունակելու համար։ Դեռ վաղ տարիքից Մանուկը երազում էր դառնալ քահանա։ Նա գտավ մի ընկեր, որի հետ փախան դեպի լեռները, որտեղ ապրեցին որպես ճգնավորներ։ Մանուկի ծնողները գտան նրանց և նրան տարան տուն։ Այս պատահարի մասին տեղեկանալով` մոտակա վանքի` Սուրբ Նշանի վանահայրը, Մանուկին առաջարկեց վանքում հասարակական աշխատանքներ կատարել, ինչը նորից մերժվեց ծնողների կողմից։ Նա սկսեց այցելել հարևան ընտանիքներից մեկի տուն, որտեղ մի մայր իր երկու դուստրերի հետ ապրում էր վանականի կյանքով։ Նրա այցելությունների նպատակը նույն տանը ապրող քահանայի հետ զրուցելն էր, ով իրեն շատ բան սովորեցրեց վանական կյանքի մասին։

1691 թվականն էր, երբ Մանուկը վերջապես թույլատվություն ստացավ իր ծնողներից վանքում աշխատելու համար և շուտով ստացավ սարկավակի աստիճան։ Հենց այս ժամանակ նա իր անունը փոխեց` դնելով Մխիթար։

Տեսնելով, որ վանական կյանքի մակարդակը նախորդ դարերին եղած պատերազմների արդյունքում հազարավոր վանքերի փլուզման պատճառով բավականին ցածր էր, Մխիթարը սկսեց որոնել կրթություն` ճշմարիտ հոգևոր կյանքի մասին։

Սովորելով կաթոլիկության մասին` Մխիթարը որոշեց, որ իր փնտրած պատասխանները ստանալու լավագույն վայրը Հռոմն էր։ Վերջապես, հասնելով Հալեպ, Մխիթարը դարձավ մի կաթողիկոսի աշակերտ, ով իրեն ծանոթացրեց մարդկանց քրիստոնեացման միաբանությանը։ Մխիթարը որոշեց միանալ այդ միաբանությանը, սակայն նա հիվանդ էր դեղնախտով և ի վիճակի չէր շարունակել իր ճանապարհը։ Նա նաև ստացել էր Հայաստանի վարդապետներից մերժում, քանի որ նրանք հաշտ չէին արևմտյան վարդապետության հետ։ Այսպիսով` նրան ստիպեցին ոտաբոբիկ վերադառնալ տուն։

Անոր անխոնջ ընթերցանութիւնն և ուսումնասիրելու ոճը, որոնց վրայ չեմ ուզեր բոլորովին լռութեամբ անցնիլ, կրնան օրինակ մը ըլլալ իրեն հասակակից պատանեաց: Երբ գիրք մը սկսէր կարդալ, ձեռքէ չէր թողուր, մինչեւ որ չաւարտէր ամբողջ և հասու չըլլար անոր բոլոր իմաստներուն, ոճով մը և կարգով մը կը կարդար, ոչ նման իրեն շատ հասակակիցներուն, որոնք գրքերու ստէպ փոփոխութեամբ կուզեն անցնել իրենց ձանձրույթը: Երբ խրթին բառի կամ իմաստի մը հանդիպէր, առանց քննելու չէր անցներ  և ոչ ալ երկար ժամանակ  կը կենար վրան, այլ առանձին տետրի մէջ կը նշանակէր, որ յետոյ նոյն գրքին լուսաւոր տեղեաց հետ բաղդատելով հասկնար կամ գիտնական անձանց հարցնելով տեղեկանար: Անոր ընթերցանութեան չափ չկար. ոչ միայն սենեկին մէջ, այլ նաեւ դուրսը, պարտեզին մէջ, ճանապարհորդելու ժամանակ հետիոտն կամ գրաստի վրայ, միշտ ձեռքը գիրք մը ունէր: Ոչ մէկ առարկայ կամ զբաղումն կարող  չէր ցրումն պատճառել անոր կամ ետ կեցնել զինքն ընթերցումէն: Եղան օրեր՝ որ առանց ուտելու անցուց, գրքերու մէջ ընկղմած բոլորովին: Գեղեցիկ և յարմար օրինակները կամ վկայութիւնները միտքը կը պահէր, մեծ յիշողութեան տէր ըլլալով, կամ առանձին թղթիկներու վրայ կը նշանակէր, որով երբ հարկ ըլլար քարոզ տալ կամ հոգեւոր բանի մը վրայ խոսիլ, միշտ պատրաստ ունէր կարեւոր նյութերը: Յիշողութեան հետ՝ սուր անդրադարձութիւն մը ալ ունէր, արթուն և ըմբռնող միտք մը, որ ոչ միայն գրութեանց՝ այլ և գործերուն մէջ կերեւի:

Անծանոթ բառեր

անխոնջ- չհոգնող

հասու- հասկացող

խրթին — դժվար լուծելի

1. Պարզի՛ր, թե քերականական ո՛ր հատկանիշի  հիման վրա է կազմվել
 յուրաքանչյուր խումբը (խմբի բոլոր բաոերն ի՞նչ ընդհանուր հատկանիշ 
ունեն):

Ա. Ուրարտու, Արա Գեղեցիկ, Արագած, Արգիշտի, Նեղոս, Վահան Տերյան, «Անուշ», Ռուսաստանի Դաշնություն: Բոլորը գրված են մեծատառով
Բ. Մանկություն, միամտություն, ուրախություն, սուգ, վիշտ, ահ, 
հնարավորություն: բոլորը
Գ. Հայր, մայր, մարդ, կին, ընկեր, եղբայր, հոգեբան, ուսանողուհի,
 դերասանուհի, անձնավորություն:

բոլորը մարդիք են։

2․Դո՛ւրս գրիր գոյականները՝ նշելով տեսակը, թիվը, հոլովը, առումը։

Աշուն

Աշնան օրերն են հասել,

Իջել է ամպը սարին,

Եւ հրաժեշտ է ասել,

Կռունկը մեր աշխարհին:

Բարդին էլ չի սոսափում

Արագիլի թեւի տակ,

Դեղին թերթեր է թափում

Առվակի մեջ կապուտակ:

Կարմիր խարույկ է կարծես

Ծեր տանձենին անտառի,

Թվում է, թե մոտ վազես,

Ձեռք ու ոտքդ կվառի…

Քամին շատ էր թափառել,

Պարապ-սարապ թեւը կախ,

Բայց արդեն գործ է ճարել,

Տեսեք ինչքան է ուրախ:

Համո Սահյան

3․ Հետևյալ թվականները տառերով գրի՛ր․

654- վեց հարյուր հիսունչորս

659- վեց հարյուր հիսունինը

5478- հինգ հազար չորս հարյոր յոթանասունութ

3546- երեք հազար հինգ հարյուր քառասունվեց

12893- տասներկու հազար ութ հարյուր իննսուն երեք

75648- յոթանասումհինգ հազար վեց հարյուր քարասունութ

489523- չորս հարյուր ութանասունինը հազար հինգ հարյուր քսաներեք

146782- հարյուր քառասունվեց հազար յոթ հարյուր ութսուն երկու։

4․ Ստեղծագործական աշխատանք՝ ազատ թեմայով։

Ուղղական- ով, ինչ

Սեռական- ում, ինչի

Դրական- ում, ինչին

Բացառական- ումիչ, ինչից

Գործիական- ումով, ինչով

Ներգոյական- ում մեջ, ինչում

25 հետաքրքիր փաստ ամեն ինչի մասին

1. Hippopotamus sweat is red, and this is due to protection from the scorching rays of the sun.

Գետաձիու քրտինքը կարմիր է, և դա պայմանավորված է արևի կիզիչ ճառագայթներից պաշտպանվածությամբ։

2. Panophobia – fear of everything (any changes, events or actions).

Պանոֆոբիա — վախ ամեն ինչից (ցանկացած փոփոխություն, իրադարձություն կամ գործողություն):

3. An octopus cub is born about the size of a flea.

Ութոտնուկի ձագը ծնվում է լու չափի:

4. About 80% of all computer hacks on the planet are related to the simplicity of the owner’s password.

Մոլորակի բոլոր համակարգչային հաքերների մոտ 80%-ը կապված է սեփականատիրոջ գաղտնաբառի պարզության հետ:

5. Chicken record holder was able to fly 13 seconds in a row

Հավի ռեկորդակիրը կարողացել է թռչել 13 վայրկյան անընդմեջ

6. On average, a person spends 5 years on food in a lifetime.

Մարդը ողջ կյանքի ընթացքում միջինը 5 տարի է ծախսում սննդի վրա

7. Most billionaires live in Moscow.

Միլիարդատերերի մեծ մասն ապրում է Մոսկվայում

8. Engaging in unfamiliar activities is the best way to develop the brain. Communicating with those who are superior to you in intelligence is also a means of brain development.

Занятие незнакомой деятельностью — лучший способ развития мозга. Общение с теми, кто превосходит тебя по интеллекту, также является средством развития мозга.

9. In Germany there is a kindergarten for men.

Գերմանիայում գործում է տղամարդկանց համար նախատեսված մանկապարտեզ

10. A small child can swim through the veins of a blue whale.

Փոքր երեխան կարող է լողալ կապույտ կետի երակների միջով:

11. In 1979, two children in Pennsylvania were given unusual names: Pepsi and Cola.

1979 թվականին Փենսիլվանիայում երկու երեխաներին անսովոր անուններ են տվել՝ Պեպսի և Կոլա։

12. World Zombie Day is considered to be October 8.

Զոմբիների համաշխարհային օրը համարվում է հոկտեմբերի 8-ը

13. In the UK, a teacher was fired for causing mental trauma to children. She said Santa Claus is a fictional character.

Մեծ Բրիտանիայում ուսուցչին աշխատանքից ազատել են երեխաներին հոգեկան վնասվածքներ պատճառելու համար։ Նա ասաց, որ Ձմեռ պապը հորինված կերպար է:

14. 2 people out of 10 secretly bite their nails.

10-ից 2 հոգի թաքուն կրծում են եղունգները.

15. “Social media addiction” is a new mental disorder identified by psychologists.

«Սոցիալական ցանցերից կախվածությունը» հոգեբանների կողմից բացահայտված նոր հոգեկան խանգարում է

16. Shrimp is the noisiest inhabitant of the ocean

Ծովախեցգետինը օվկիանոսի ամենաաղմկոտ բնակիչն է

17. The light of the sun comes about 8 minutes late. It turns out that if the sun explodes, we will know about it only after 8 minutes.

Արևի լույսը գալիս է մոտ 8 րոպե ուշացումով։ Պարզվում է, որ եթե արևը պայթի, մենք այդ մասին կիմանանք միայն 8 րոպե անց։

18. The heart stops for a short period of time when sneezing.

Սիրտը փռշտալու ժամանակ կարճ ժամանակով կանգ է առնում։

19. If you put grapes in the microwave, they will explode.

Եթե խաղողը դնեք միկրոալիքային վառարանում, այն կպայթի։

20. Snakes can hibernate for 3 years.

Օձերը կարող են ձմեռել 3 տարի։

21.Laziness can be inherited.

Ծուլությունը կարող է ժառանգաբար փոխանցվել։

22. Feng Shui was originally the art of decorating graves.

Ֆենգ Շույն ի սկզբանե գերեզմանները զարդարելու արվեստ էր:

23. If a rat falls from the fifth floor, nothing will happen to it.

Եթե առնետն ընկնի հինգերորդ հարկից, նրան ոչինչ չի պատահի։

24. An active smoker loses an average of 22 years in his life.

Ակտիվ ծխողն իր կյանքի ընթացքում կորցնում է միջինը 22 տարի։

25. Every cow has a best friend from herd. If for some reason one of the cows does not go out into the herd, the “friend” will worry.

Յուրաքանչյուր կով նախիրից ունի լավագույն ընկեր: Եթե ինչ-ինչ պատճառներով կովերից մեկը նախիր դուրս չգա, «ընկերը» կմտահոգվի։

Սևն ու սպիտակ գույները շատ տարբեր գույներ են, սպիտակը նուրփ գույն է իսկ սեևը կոշտ է։ շատ մարդկանց տները, հագուստները, տան պարագաները սպիտակ են, իսկ շատ քիչ մարդկանց մոտ է, որ սև գույնն է։ Իննսունականներին երբ դեռ բոլորը պրոֆեսիոնալ տեսախցիկներ չունեին բոլոր նկարները սև և սպիտակ էին, բայց հիմա արդեն քսանմեկ երորդ դարն է մենք ունենք պրոֆեսիոնալ տեսախցիկներ, կարողանում ենք ունենալ լավ նկարներ։ Սևը լավ գույ է, բայց սպիտակը մաքրության ու ազնվության խորհրդանիշ է, դրա համար էլ հարսի շորը սպիտակ է: